Iedereen is anders. Sommigen gooien geld in hun portemonnee zodra ze het in handen krijgen, anderen hebben de behoefte om alles netjes op een rijtje te hebben – honderdjes bij honderdjes, vijftigjes bij vijftigjes, mooi gesorteerd op grootte en alle biljetten in dezelfde richting.
Op het eerste gezicht een onschuldige gewoonte. Maar volgens psychologen kan dit gedrag veel zeggen over iemands karakter, zijn relatie tot geld en de innerlijke spanning die hij met zich meedraagt.
Orde of obsessie?
Mensen die hun biljetten systematisch sorteren, zijn volgens onderzoek meer gericht op orde, regels en controle. Soms is het een praktische gewoonte – het is gewoon makkelijker om snel het juiste bedrag te pakken. Maar voor sommigen wordt deze gewoonte een dwang. Het gevoel dat geld perfect geordend moet zijn, anders ontstaat er ongemak of nervositeit. En dat kan een teken zijn van angstige neigingen of perfectionisme, wat iemand ook op andere gebieden van het leven kan belemmeren.
Tegenpool: chaos als vrijheid
Aan de andere kant van het spectrum staan degenen die hun bankbiljetten gewoon in hun portemonnee of zak steken zonder daar verder bij na te denken. Voor hen is geld eerder een middel dan een fetisj. Psychologen zeggen dat zulke mensen vaak spontaner zijn en minder behoefte hebben om dingen onder controle te hebben. Aan de andere kant kan het ook wijzen op een onzorgvuldige omgang met financiën – wie geen waarde hecht aan orde in kleine dingen, kan ook chaos in zijn budget hebben.
Hoe we met contant geld omgaan, is niet alleen een praktische kwestie. Het is ook een weerspiegeling van hoe we geld zelf zien. Voor sommigen is het een symbool van zekerheid, daarom bewaken en sorteren ze het zorgvuldig. Voor anderen is het slechts een middel – snel uitgeven, snel aanvullen. Of het nu gaat om orde of chaos, beide kunnen worden geïnterpreteerd als een soort ‘psychologische visitekaartje’.
Wanneer moet u alert zijn
Psychologen wijzen erop dat het sorteren van bankbiljetten op zich geen probleem is. Net als hun wanorde. Het wordt pas een alarmsignaal wanneer het een dwangmatige ritueel wordt – bijvoorbeeld wanneer iemand niet kan betalen voordat hij eerst alle bankbiljetten heeft gesorteerd, of wanneer hij buitensporig boos wordt als het geld ‘door elkaar ligt’. Op dat moment gaat het niet meer alleen om een gewoonte, maar om een middel om angst te verlichten.
Interessant is dat de relatie tot orde in de portemonnee ook per land verschilt. In Japan is het gebruikelijk om bankbiljetten altijd perfect gesorteerd te hebben – dit wordt beschouwd als een blijk van respect voor het geld en voor de handelaar. In sommige Europese landen heerst daarentegen een meer ongedwongen houding en maken mensen zich er niet zo druk om. Dit toont alleen maar aan dat hetzelfde gedrag in de ene cultuur als normaal kan worden beschouwd, terwijl het elders vreemd overkomt.
De portemonnee als spiegel
Het lijkt misschien onbelangrijk, maar zelfs zo’n kleinigheid als de staat van onze portemonnee kan veel zeggen. Over ons karakter, onze relatie tot orde, financiën en onszelf. Dat betekent niet dat iemand die zijn bankbiljetten chaotisch bewaart onverantwoordelijk is en iemand die ze sorteert per se een perfectionist is. Maar het kan een aanwijzing zijn – een klein venster op onze innerlijke wereld.
